- مازندران - قو، زیباترین و عاشق‌ترین پرنده‌ی جهان

معنوی/ واژه‌روز، قو پرنده‌ای است از تیره مرغابیان ، که غازها و اردک‌ها را نیز در بر می‌گیرد. این پرنده دارای  جثه بزرگتری نسبت به دیگر اعضای این خانواده است و از بزرگ‌ترین و زیباترین پرندگان آبزی جهان به‌شمار می‌رود. با اینکه یک نژاد از قو دارای پرهای کامل سیاه ‌است و یک نژاد دیگر دارای پرهای سیاه بر گردن است ؛ اما، در باور همگانی این پرنده بیشتر با رنگ سفید پرهایش به یاد آورده می‌شود. قوها در بیشتر مناطق نیم‌کره شمالی یافت می‌شوند. در قاره استرالیا و آمریکای جنوبی نیز دو گونه از این پرنده زندگی می‌کنند. آن‌ها در مناطق  آبگیری و مردابگونه  زندگی و تخم‌گذاری می‌کنند و با آمدن و رفتن فصل‌ها به مناطق دیگر مهاجرت می‌کنند. ایران از جمله مناطقی است که قوهای مهاجر، زمستان‌ها را در آن می‌گذرانند و سه گونه قو به مناطق شمالی ایران و دیگر مناطق  خاورمیانه  مهاجرت می‌کنند. زندگی، ظاهر، ویژگی قوها قوها جثه ای بزرگتر از دیگر پرندگان خانواده دارند، آنها بزرگترین و زیباترین پرنده آبزی جهان می باشند.  وزن آنها معمولا ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم و اندازه انها ۹۱ تا ۱۵۰ سانتی متر می باشد. محل زندگی قوهای سپید بیشتر در نیمکره شمالی می باشد و اغلب در قاره استرالیا و آمریکای جنوبی زندگی می کنند. زندگی قوها در آبگیرها و مرداب ها می باشدو به تمام شدن فصل ها به مناطق دیگر مهاجرت می کنند. آنها به صورت دسته های ۲۰ تا ۴۰تایی به مهاجرت می پردازند. در کشور ما نیز قوها زمستان ها را می گذرانند و بیشتر در منطقه شمالی ایران می باشند. تغذیه قوها از گیاهان آبزی مانند ریشه، برگ و جوانه آن گیاهان می باشد و گاهی نیز موجودات ریز آب در منقارشان می روند. قوها دارای شیارهای ریزی در روی منقار خود مانند دندان می باشند و همین امر باعث کمک کردن در گرفتن جانوران ریز آبزی می باشد. پاهای این پرنده در شناکردن در آب به او کمک می کند تا مسیر خود را تغییر دهد و معمولا در بیشتر گونه های قو به رنگ خاکستری می باشد. دم دوکی شکل قو باعث تعادل در پرواز می شود ، آنها با ۲۵ تا ۳۵ مهره گردن نیز بلندترین گردن در بین پرندگان را دارند . بدن آنها با ۲۵۰۰ پر پوشیده شده و دارای بالهای بسیار محکمی می باشند. شکارچیان قو  گرگ ها، راکون ها، روباه ها و انسان ها می باشند، جمعیت قوها به دلیل مورد شکار قرار گرفتن و همین طور آلودگی آب ها روز به روز در حال کمتر شدن است. مهاجرت قو این پرندگان با پیمودن کیلومترها در پی گذراندن زمستان به این منطقه وارد می‌شوند. براساس آخرین سرشماری در سال جاری (۱۴۰۰) تعداد قوهای مهاجر تالاب سرخ‌رود به ۵۵۰ بال است. این قوها از گونه‌های فریادکش، گنگ و کوچک هستند. جمعیت ابتدایی این قوها در ۱۴ سال پیش حدود ۵۰۰ بال بوده و از سال ۸۷ الی ۹۵ تعداد آنها به ده هزار هم رسید. این جمعیت متناوب به دو عامل سرمای هوا در مناطق شمالی زمین و یخ زدگی زیستگاه آنها و همچنین مقدار و نوع پذیرایی از قوها بستگی دارد. جمعیت اصلی قوها از اواسط آذر ماه وارد تالاب‌های استان مازندران شده و با افزایش تدریجی دما از اواخر بهمن ماه بعد از سه ماه زمستان گذرانی مهاجرت به مناطق سیبری را آغاز می‌کنند. به دلایل گوناگون از جمله وفاداری زوج‌ها به هم در میانشان یا داشتن ظاهری زیبا و باوقار، این پرندگان در داستان‌ها و افسانه‌های سراسر زمین جایگاه ویژه‌ای داشته‌اند. از گذشته‌های دور از این پرنده در ادبیات و هنر جهان، به ویژه اروپا، به نیکی یاد شده و رنگ سفید پرهایش نشانه‌ای از معصومیت و پاکی آن به‌شمار می‌آمده‌است. بسیاری از افسانه‌های مردمان جهان پیرامون قو آن را مرتبط با افسانه آفرینش و نشانه‌ای از خدایان دانسته‌اند.     حکایت عاشقانه قو «قو سمبل رازآمیزی از وفاداری و عشق و حواس برتر می باشد». قوها پرندگان زیبا و از مخلوقات خارق‌العاده خداوند هستند که به سبب تک همسری در طول عمر (monogamy) به سمبل عشق و وفاداری در بسیاری از فرهنگ‌ها تبدیل شده‌اند. اگر چه پدیده تک‌همسری در بین پندگان تا نود درصد (در برابر هفت درصد در پستانداران) وجود دارد، اما نکته متمایز کننده این دسته از غازیان نظریاتی است که در مورد مرگ‌آگاهی آنها خصوصا گونه قوهای گنگ (Mute Swan) وجود دارد. در افسانه‌های قدیمی آمده که قوی گنگ در طول عمر هیچ صدایی تولید نمی‌کند و تنها در نزدیکی لحظات مرگ، به گوشه‌ای دنج پناه برده و آوازی زیبا به عنوان اختتامیه عمر عاشقانه خود می‌خواند که با اتمام آواز جانش را از دست می‌دهد. در اسطوره‌های قدیمی ذکر شده که قو در لحظات مرگ به محل اولین جفتگیری خود مراجعت کرده و آواز سر می‌دهد. اصطلاح “آواز قو” به معنی آخرین کار باشکوه یک فرد یا یک مجموعه برگرفته از همین افسانه‌ها است. منبع: واژه‌روز عکاس: راضیه معنوی