- مازندران - معرفی آواز کتولی مازندران

کتولی یکی از آوازهای مازندرانی است آواز کوه و صحرا و آواز دشت آواز مردان و زنان خسته شالیزار آوازی است که سینه به سینه تداوم یافته و تداعی کننده خاطرات هر مرد و زن مازندرانی است کتولی از قطعات موسیقی سازی نیز محسوب می‌شود کتول نام شهری است در شرق مازندران بنام علی آباد کتول بعضی‌ها اعتقاد دارند که این آواز مربوط به این منطقه است.

اعتقاد دیگر بر این است که این آواز هنگام چرانیدن گاو کتول خوانده می‌شده است به همین دلیل آنرا کتولی می‌گویند توضیح اینکه گاو کتول گاوی است اهلی و برای روستائیان بخاطر شیر دهی بسیار عزیز است و معمولاً در منزل نگهداری می‌شود و یا در اطراف محل سکونت آن را به چرا می‌برند درصورتی‌که گاوهای غیر کتولی به‌وسیله گالش در مراتع و جنگل‌ها نگهداری می‌شود.

درآمد و با شروع آواز کتولی مشابهت نزدیک با در آمد کرد بیات و دشتی و حجاز دارد. این آواز بیشتر در حین راه رفتن یا کار کردن معمول است. به همین خاطر در بین آواز از کلمه (جان) یا (جانا) یا (هی) یا (ای) که گویا برای نفس تازه کردن است. استفاده می‌شد.

کتولی از مقامات موسیقی سازی (لله وا) نیز به محسوب می‌شود.

آواز کتولی را با واریاسیون ها و صورت‌های مشابه و متنوع در شرق و مرکز و غرب مازندران در روستاها یا شهرها می‌خوانند.

فواصل مقامی آن در همه جا یکی است و فقط از نظر تزئین و تحریرها با هم اختلاف دارند و با آواز دشتی و دستگاه شور مرتبط است.

مردم مازندران علاقه خاصی به آواز کتولی دارند. چون این آواز یاد آور خاطرات جوانی و گذشته‌های آنان است. کتولی آوازی است که در هنگام کار و هنگام غم و اندوه و حتی شادی خوانده می‌شود.

منبع: کتاب موسیقی بومی مازندران،جمشید قلی نژاد