آواز ماندگار «رشیدخان» ابوالحسن خوشرو
واژه روز: ایران در در آن روزگار به گونه‌ای امیرنشین و یا ایالت‌های گوناگون که دارای حکومت‌های محلی بوده‌اند اداره می‌شد. آمدن رضاشاه سیستم امیرنشینی ایران (حکومت فدرال سنتی ایران) را به حکومت مرکزگرا و مدرن تغییر داد.
حکومت سی‌و‌پنج ساله‌ی میر رشیدخان کرمانج به مرکزیت قوچان، موجب شده بود که قزاق‌ها و ترکمانان از دست‌اندازی به حوزه‌ی خراسان دست بردارند و بدین‌گونه آرامش در منطقه‌ی شمال خراسان حکم‌فرما باشد.
رشیدخان لقبی بود که مردم کرمانج به میرحسین خان داده بودند. اصولاً واژه‌ی رشید برای افرادی به کار برده شده که شجاع و دلیر بوده‌اند. واژه‌ی «شجاع الدوله» لقبی بود که فرمانروایان فارس‌زبان مرکزنشین (شاهان قاجار) به امیر و حاکم کرمانج شمال خراسان داده بودند (به واسطه‌ی خدمات شجاعانه‌ی ایشان در برابر تاخت و تاز اوزبکان و ترکمانان)، اما برای مردم منطقه بیان لفظ کرمانجی آن، یعنی همان رشیدخان معمول و رایج بوده و هست.
درگذشت امیرحسین‌خان شجاع‌الدوله (میر رشیدخان)، این بزرگ‌مرد سیاستمدار تاریخ کرمانج شمال خراسان، در روز یکشنبه مطابق یازده ربیع‌الثانی سال 1311 هجری در اواخر دوره‌ی ناصرالدین شاه قاجار، برابر سی‌ام مهرماه 1272 خورشیدی، برابر با 22 اکتبر 1893 میلادی است. جنازه‌ی ایشان با تشریفات خاصی به مشهد منتقل و در بارگاه امام رضا (ع) و مقبره‌ی خانوادگی زعفرانلو در کنار برادر و نیاکانش دفن شد. پس از مرگ او کرمانج‌های خراسان با همکاری همسر رشیدخان، «اسمرخانم»، آهنگی را در وصف او با عنوان وای وای رشیدخان ساختند که بسیار تاثیرگذار بوده است. در مازندران هم برای رشیدخان در دو بخش مویه ساختند: نخست به صورت میزان سادهی دو ضربی و قسمت دوم آن با میزان لنگ که خیلی زیبا و تاثیرگذار است و اینگونه از ویژگی‌ها و مبارزات رشیدخان پاسداری کردند.
«ابوالحسن خوشرو» استاد بلامنازع آواز مازندران به زیبایی هرچه تمام‌تر ترانه‌ی رشیدخان را اجرا کرده به طوری که هنوز پس از سالها مردم مازندران با اشتیاق به آن گوش می‌دهند. خوشرو در آلبوم «موسیقی حماسی و آیینی مازندران» این ترانه را دوباره بازخوانی کرده که دوستداران موسیقی فولک می‌توانند این اثر را در سایت‌های www.lilemshop.ir و www.notepub.ir تهیه یا از سایت www.beeptunes.com دانلود نمایند.
منبع: کتاب موسیقی حماسی و آیینی مازندران
