- مازندران - معرفی قطعه «زاری» ساز لله وا

واژه روز - محمدرضا سعیدی : ملودی زاری در دستگاه شور و بر مبنای داستانی استوار است، این ملودی آن‌قدر سوزناک و دردآلود بود که غم بزرگی را حکایت می‌کرد. این ملودی نوظهور، زاری نام گرفت که در حال حاضر به موسیقی چوپانی تعلق دارد. معمولاً این ملودی در هنگام حزن و اندوه چوپانان نواخته می‌شود و کاربرد خاصی ازنظر ملودیک ندارد.

این ملودی بر اساس داستانی استوار است:

دو برادر جوان که چوپان گله بودند و به‌نوبت گوسفندان را به چرا می‌بردند. برادر بزرگ‌تر یعنی ابراهیم تازه ازدواج‌کرده بود روزی که نوبت او بود برای گوسفندان را از برادرش تحویل گرفت و راهی دشت شد و گوسفندان مشغول چراییدن شدند و شب‌هنگام گوسفندان را در دامنه خوابانید. در میان گله قوچی بود که برحسب عادت نیمه‌های شب حرکت می‌کرد و گوسفند آن‌هم به تبعیت از او پشت سرش شروع به حرکت می‌کردند چوپان به خاطر جلوگیری از این قضیه شاخ قوچ را با ریسمان به‌پای‌خود بست و چون گرگ‌ها معمولاً از دامنه به گله حمله می‌کنند در بالای بلندی خوابید تا از حمله گرگ‌ها جلوگیری کند.

نیمه‌شب قوچ برحسب عادت می‌شود و چرا کنان به راه افتاد تا اینکه ریسمانی که به‌پای چوپان بسته‌شده بود کشیده شد چوپان بیدار شد قوچ طناب به‌شدت کشید و چوپان تعادلش به هم خورد سقوط کرد و قوچ همراه چوپان سقوط کرد و چوپان کشته شد.

صبح روز بعد نوبت برادرش بود برادرش به میعادگاه رسید دید برادرش نیست بالای بلندی رفت تا شاید برادرش ببیند برادرش را مرده یافت او با حال زار به‌طرف روستا حرکت کرد و با همان حال قطعه‌ای را فی‌البداهه می‌نواخت که بسیار سوزناک و حاکی از غم بزرگی بود. همسر ابراهیم از دور با شنیدن این ملودی متوجه این فاجعه می‌شود.

این ملودی را «زاری» نام نهادند و هنگام حزن و اندوه چوپان نواخته می‌شود و در دستگاه شور است. ملودی زاری دارای ریتم ۴/۴ است و سرعت ریتم آرام و کشیده اجرا می‌شود.

منبع:برداشتی از کتاب موسیقی مازندران،کیوان پهلوان

قطعه » زاری »